Yayımlanan bildiride, “Koronavirüs pandemisi nedeniyle neredeyse tüm dünya ülke vatandaşları evlerinde kalarak, yetkililerin belirttiği gibi kişisel karantina tedbirlerini uygulamaya çalışmaktadır. Bu insanların ihtiyaçlarının karşılanması için tedarik zincirlerinin  çalışması hayati önem taşımaktadır. Bu süreçte kara yolu, hava yolu, demir yolu gibi taşımalar en fazla etkilenen taşıma şekilleri olmuşken, tedarik zincirinin en önemli ayağını oluşturan deniz yoluyla taşımalar dünyanın dört bir noktasına aynı hızla devam etmektedir ve devam etmek zorundadır. Gıda, ham madde ve enerjiye kadar dünya ticaretinin %90’ından fazlasının etkileşim içinde olduğu deniz yoluyla tedarik zinciri, pandemi süresince de gemi insanlarının büyük bir özverisi sayesinde aralıksız yürütülmeye çalışılmaktadır. IMO Başkanı Kitack Lim tarafından 30 Mart 2020 tarihinde yayınlanan acil durum muafiyet çağrısı, pandeminin zor koşullarında ülkelerin gıda, enerji gibi temel ihtiyaçlarının haricinde üretim faaliyetlerinin de devamlılığı için tedarik zinciri hatlarının açık kalması gerektiğini kapsamaktadır. 

Şu anda gemi insanları dünyanın çeşitli noktalarında evlerinden uzakta, görevlerine büyük bir özveriyle, belirsizlik ve tehlikenin gölgesinde devam etmektedirler. Seyahat kısıtlamaları ve  limanlarda personel değişimlerinin kısıtlanması sonucu çalışma sürelerinin (kontratlarının) dolmasından, seyahat belgelerinin sürelerinin azalmasına kadar bir çok konuda  Türk gemi insanları da büyük mağduriyetler yaşamaktadırlar. IMO’nun üye devletlere önerisi ise gemi insanlarının bu koşullarda “Kilit Çalışan” statüsüne getirilerek seyahatlerinde ve değişimlerinde çeşitli muafiyetlerin sağlanmasıdır. IMO ayrıca üye devletlerini gemi insanlarının sertifikasyonu, personel değişimleri, gemilerin tamir-bakım, sörvey ve sertifikalandırılması konularının kolaylaştırılması için pratik çözümler üretmeye davet etmiştir. Nitekim, G20 zirvesinde de ülkeler hayati tıbbi malzeme, kritik tarım ürünleri ve diğer mal ve hizmetlerin sınır ötesi akışını sağlamak için çalışmak ve küresel tedarik zincirlerindeki aksaklıkları gidermek, tüm insanların sağlığını ve refahını desteklemek için çalışma sözünü vermiştir” denildi.

TÜRK DENİZCİLERİ DE “KİLİT ÇALIŞAN” İLAN EDİLMELİ

TMMOB GEMİMO, IMO ilkeleri doğrultusunda denizciliğin stratejik sektör ve Türk denizcilerinin de “Kilit Çalışanlar” olarak  ilan edilmesinin gerekli ve hayati önem taşıdığına vurgu yaptı. Türk gemi insanlarının ve deniz endüstrisi temsilcilerinin bu süreçte mağdur olmamaları adına herkesi acil aksiyon almaya davet etti ve çeşitli maddeler sıraladı.

Bu maddeler ise şu şekilde sıralandı:

1. Yurtdışında gemilerde görev yapan denizcilerin yurda dönüşlerinin emniyetli bir şekilde sağlanması gereklidir. Şu anda personel değişimi yapılabilen limanlar incelenmeli ve şirketlerle işbirliği çerçevesinde çalışmalar yapılmalıdır. Bu limanlardan Türk personelin yurda iadesinin kolaylaştırılması gerekmektedir.

2. Değişimlerine izin verilen Türk gemi insanlarının gemilere katılmadan önce Covid-19 testi yapılarak gemilere emniyetli bir şekilde gönderilmesi sağlanmalıdır. Bu durumda pandemi hastanesi olarak kabul edilen yerler haricinde denizcilere özel bir test tanı merkezi tahsis edilmesi ve yetkililerin uygun göreceği zaman dilimi kadar önceden   testlerin yapılmasının uygun olabileceği ve riskleri azaltacağı inancındayız. Mevcut uygulamalara göre, gemi insanlarının  yalnızca ateş ölçümü yapılmakta fakat pozitif veya taşıyıcı olduğu bilinmemektedir. Gemilerde kısıtlı ekipman ve sağlık olanaklarına sahip denizciler için test yapılmadan gemiye katılmak büyük bir risk oluşturmaktadır.
3. Türk tersanelerine yabancı ülke limanlarından gelmiş olan gemiler 14 günlük karantina süresi sonrası yanaştırılmaktadır. Gemilerin tersanede olduğu sürelerde teknik görevlerde gemilerde bulunacak olan taşeron ve işçilerin hangi sağlık süreçlerinden geçtiği bilinmemektedir. Bu da gemi personeli için çok büyük tehlike oluşturmaktadır. Gemide bir personelin bile “Bulaş” durumunda olması tüm gemiyi karantinaya almak demek ciddi riskler ve kayıplar oluşturabilir.
4. Şu anda kontratı bitmiş fakat pandemi nedeniyle gemiden ayrılamayan gemi insanlarının mesleklerine mental olarak sağlıklı devam edebilmeleri için çalışmalar yapılmalıdır. Yaşanan en önemli kaygı denizcilerin uzakta olan aileleri için duyduğu endişelerdir. Burada en önemli görev kriz yönetimini sağlayacak şirketlere düşmektedir. Hem gemide olanlar hem de denizcilerin aileleri için de gerekli motivasyon sağlanmalıdır.
5. Gemi insanlarının limanlardan dışarıya çıkmaları mümkün olmadığı için kumanya ve temel ihtiyaçları haricinde kişisel ihtiyaçların ve hijyen materyallerinin de bu süreçte ikmallerde eksiksiz sağlanması gereklidir. Bu konuda ikmal olanakları olan limanlarda, şirketlerin gemilerden gelen isteklerin azaltılması veya verilmemesi gibi bir durum oluşmamalı, şirketlerdeki yetkililerin gemilerin istemediği fakat bilinen önlemler için gerekli ekipman ve ilaç desteğini gemi istekleri olmaksızın gemilere vermeleri önemli bir destek olacaktır.
6. Gemide kalanlar gibi aynı şekilde karada da gemiye gitmeyi bekleyen ve kontratlı çalıştıkları için maddi durumları sıkıntıya düşen gemi insanları vardır. Şirketlerin karada portföylerinde bulunan denizcilerine de makul oranlarda bekleme ücreti yardımı yapılması gerekmektedir. 
7. Pandeminin sadece gemi insanları için değil onların işverenlerine büyük sorumluluklar ve maddi yük yüklediği aşikardır. Bu nedenle, Çalışma Bakanlığı tarafından başlatılan “Kısa Çalışma Ödeneği”nde denizcilik şirketlerinin de yararlanacağı şekilde iyileştirmeler yapılmalıdır. Ekonomik etkilerini ileriki günlerde daha fazla göreceğimiz bu pandemi krizinden tedarik zincirinin en büyük ayağını oluşturan denizcilik şirketlerinin devamlılığı için önlemler alınmalıdır.
8. Denizcilik fakültelerinde öğrenim gören öğrenciler özellikle uygulamalı ve simulator derslerinden ve çalışma kaynaklarından eksik kalmaktadırlar. Bu konuda gerekli alt yapı ve öğrencilerin rutin eğitimlerine, derslerine ve uluslararası kitap kaynaklarına erişimi sağlanmalıdır.
9. Yurtdışından ülkeye dönmüş gemiden ayrılan denizciler 14 gün süreyle karantinaya alınmaktadırlar. Bu karantina sürecinde gemi insanları için oluşacak risklerden hangi otoritenin sorumlu olduğu konusunda acil çalışma yapılmalıdır.